به گزارش تحریریه روزنامه الکترونیکی «رای الیوم» در تحلیلی به قلم «عبد الباری عطوان» تحلیلگر سرشناس جهان عرب درباره موضع کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به حمله روسیه علیه اوکراین نوشت، موضع کشورهای عربی در این باره به چهار قسم تقسیم می شود. یکی موضع عربستان سعودی است که از روسیه حمایت کرده و آمریکا را درباره بحران اوکراین به چالش کشیده است. این موضع گیری عربستان را در بیانیه پایانی گفت و گوی تلفنی «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه و «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان می توان دید.

در این بیانیه به طور آشکار اعلام شده است که عربستان به توافق «اوپک پلاس» درباره مقدار تولید نفت پایبند است. عربستان با این موضع گیری از روسیه حمایت کرده و با درخواست آمریکا برای افزایش تولید نفت با هدف کاهش قیمت نفت مخالف کرده است.

موضع دوم مربوط به کشور قطر است. قطر در موضع رسمی خود از اوکراین و آمریکا حمایت کرد و دخالت نظامی روسیه در اوکراین را محکوم نمود. شیخ «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر امور خارجه قطر بر حفظ حاکمیت و استقلال و وحدت سرزمینی اوکراین تاکید کرد. این موضع گیری نشان می دهد که قطر با دخالت نظامی روسیه در اوکراین و به رسمیت شناختن استقلال مناطق شرقی اوکراین مخالف است.

سومین موضع گیری هم از سوی امارات به عنوان عضو موقت شورای امنیت سازمان ملل صورت گرفت. امارات با پیش نویس قطعنامه آمریکا و آلبانی که حمله روسیه به اوکراین را محکوم می کند و خواستار عقب نشینی نیروهای روسیه از اوکراین است، مخالفت کرد.

چهارمین موضع گیری هم در نشست فوق العاده اتحادیه عرب صورت گرفت. در بیانیه پایانی این نشست که در قاهره و به ریاست کویت برگزار شد حمله روسیه به اوکراین نه مورد تایید قرار گرفت و نه محکوم شد. بلکه بر عبارت هایی همچون ضرورت احترام به قوانین و منشورهای سازمان ملل و تایید تلاش ها برای پایان دادن درگیری ها از طریق حل مسالمت آمیز تاکید شد. 

روزنامه رای الیوم افزود: موضوع قطعی آن است که موضع عربستان با روسیه در زمینه تولید نفت و مقدار آن و حفظ توافق اوپک پلاس هماهنگ است. این موضوع به اختلاف میان «جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا و عربستان منجر خواهد شد. زیرا بایدن در یک تماس تلفنی از پادشاه عربستان خواست با افزایش تولید نفت، بازارهای جهانی را اشباع و اقتصاد آمریکا و اروپا را از بحران رها سازد. در این شرایط با تحریم نفتی روسیه، عربستان جایگزین نفت آن می شود.

 این موضع گیری عربستان چالش آشکاری برای آمریکا بوده و حاوی این پیام قدرتمند برای کاخ سفید است که اگر بایدن رئیس جمهوری آمریکا، «محمد بن سلمان» را به عنوان حاکم واقعی عربستان به رسمیت نشناسد و با او ارتباط برقرار نکند، عربستان به محور روسیه تغییر مسیر می دهد. 

این گزارش افزود سوالی که این روزها در پشت پرده سیاست کشورهای عربی مطرح می شود آن است که آیا محمد بن سلمان ولیعهد عربستان می تواند عصبانیت آمریکا از موضع ریاض در بحران اوکراین را تحمل کند و این موضع گیری چه تبعاتی برای آن به دنبال دارد؟

این سوال را درباره قطر و شیخ «تمیم بن حمد آل ثانی» پادشاه این کشور که از موضع آمریکا حمایت کرده است هم می توان مطرح کرد. تغییر موضع قطر درباره روسیه با سفر اخیر شیخ تمیم بن حمد آل ثانی به واشنگتن رخ داده است. در این سفر توافقی صورت گرفت که در صورت قطع صادرات گاز روسیه به اروپا به خاطر بحران اوکراین، قطر کمبود گاز اروپا را جبران کند.

دلیل مخالفت نماینده امارات در سازمان ملل هم با تصویب طرح آمریکا و آلبانی برای محکوم کردن حمله روسیه به اوکراین مشخص نیست. معلوم نیست که آیا این موضع گیری با هماهنگی دولت آمریکا صورت گرفته است یا نه. اگر پیش از این میان امارات و آمریکا تفاهمی صورت نگرفته باشد روابط امارات و آمریکا هم با شرایط دشواری روبرو خواهد شد که کمترین ابعاد آن خشم آمریکا از امارات خواهد بود.

عطوان در پایان گزارش خود آورد: این اختلاف در مواضع کشورهای عربی حاشیه  خلیج فارس درباره بحران اوکراین به طور آشکار در نوع پوشش رویدادهای این بحران خود را در نشان داده است. شبکه «العربیه» عربستان در پوشش تحولات اوکراین بسیار به روسیه متمایل شده است. این در حالی است که شبکه «الجزیره» قطر بسیار به موضع آمریکا و اروپا متمایل است. شبکه «اسکای نیوز» امارات هم یک موضع بینابینی را درباره روسیه و آمریکا در این پیش گرفت.

پایان/